Gedragstheorie

Het Duwtje gedragsmodel 

Duwtje is een onderzoek- en adviesbureau dat zich richt op gedragsverandering. Duwtje kijkt vanuit de sociale psychologie naar gedrag. Waarom doen mensen wat ze doen en hoe kunnen we ze een duwtje geven in de goede richting? Leidend is het Duwtje gedragsmodel, dat gedrag in kaart brengt op vier vlakken: gemak, weerstand, normen en motivatie. Hieruit blijkt aan welke ‘knop’ moet worden gedraaid om gedragsverandering teweeg te brengen. 

Gemak gaat over de fysieke en mentale inspanning die iemand moet leveren om bepaald gedrag te vertonen. Mensen kiezen vaak de weg van de minste weerstand en handelen vanuit gewoonte. Een manier om dit te veranderen is door de aandacht te trekken met interventies, zoals opvallende, goed geplaatste borden en city hosts. Ook een fysieke aanpassing van de ruimte kan ervoor zorgen dat mensen ander gedrag vertonen. 

Onder weerstanden vallen drie categorieën: reactance (hevige weerstand tegen beïnvloeding), scpesis (twijfels over de reden van de beïnvloeding) en intertia (het is te moeilijk om te veranderen). Het erkennen van de juiste weerstand is een belangrijke voorwaarde om tot een succesvolle interventie te komen. 

Normen kijkt naar gedrag binnen een groep. Mensen conformeren zich graag, vooral als ze twijfelen. De suggestie om een route te ontwijken kan er juist voor zorgen dat mensen nieuwsgierig worden naar wat daar dan te beleven is. Het neerzetten van een duidelijke sociale norm, waarin het gewenste gedrag wordt benadrukt (we volgen de suggesties op) maakt de kans op naleving aanzienlijk groter.  

Bij motivatie wordt onderscheid gemaakt tussen extrinsieke motivatie (bijvoorbeeld het krijgen van beloningen of het voorkomen van een boete) en intrinsieke motivatie (het vasthouden aan eigen principes en motivaties). Extrinsieke motivatie is gemakkelijker te beïnvloeden, maar vergt toezicht om het in stand te houden. Intrinsieke motivatie werkt veel sterker, maar is lastiger te beïnvloeden. Een persoon op weg naar die ene bakkerij is lastiger van zijn plan af te brengen dan iemand die gewoon een gezellige omgeving zoekt.