Eerste studiereis bezoekersmanagement 22 & 23 juni 2022
Tweedaagse studiereis bezoekersmanagement: de knelpunten en oplossingen.
Samen met Toerisme Veluwe Arnhem Nijmegen en RBT Heuvelrug & Vallei organiseerde NBTC een tweedaagse studiereis (22 t/m 23 juni 2022) rondom het thema bezoekersmanagement. De inhoud van het programma was samengesteld op basis van wensen uit het netwerk natuur(recreatie)gebieden dat NBTC sinds 2020 faciliteert. Dit netwerk bestaat uit gemeenten, provincies, DMO's, terreinbeheerders en recreatieschappen.
Tijdens de studiereis brachten 18 vertegenwoordigers van bovenstaande organisaties een bezoek aan onder meer Nationaal Park Veluwezoom, Informatiecentrum ’t Leesten, Bezoekerscentrum Nunspeet, Lage Vuursche en Recreatieterrein De Kuil van Drakensteyn (NP Utrechtse Heuvelrug). Het voornaamste doel was om knelpunten en oplossingen rondom het thema bezoekersmanagement met eigen ogen te aanschouwen. Tussen de locatiebezoeken door werd er aandacht besteed aan verschillende inhoudelijke thema’s zoals netwerksamenwerking, gedragsverandering, recreatiezonering, waardevol toerisme, data en het voorkomen van piekdrukte.
Dag 1: bezoekersmanagement op de Veluwe en focus op gedragsverandering
Bastiaan Overeem (NBTC) en Reinou de Haan (Visit Veluwe) heetten woensdagmorgen 22 juni de deelnemers welkom in Arnhem. Dianne Nijland, programmamanager van Veluwe op 1, vertelde vervolgens over het ontstaan van de Veluwe op 1 samenwerking, de stand van zaken nu en hoe inwoners betrokken worden. Suzanne van Nunen van gedragsbureau Duwtje nam het onderwerp ‘gedragsverandering’ voor haar rekening. Zij liet de aanwezigen een aantal gedragstechnieken zien die ervoor kunnen zorgen dat bezoekers in de natuur op de paden blijven. De technieken die aan de hand van het gedragsmodel van Duwtje (gemak – weerstand – normen – motivatie) de revue passeerden waren: opvallen, keuzevrijheid, consistentie en zelfovertuiging.
Recreatiezonering: beschermen en beleven van de Veluwe
Het tweede deel stond in het teken van de ontwikkelingen op het op het Nationaal Park Veluwezoom. Jeroen de Koe van Natuurmonumenten lichtte de veranderingen rondom ontvangst, faciliteiten en routestructuren toe. De reis werd vervolgd richting informatiecentrum ’t Leesten waar Bram Zandstra van de provincie Gelderland het gezelschap ontving en hen meer vertelde over de recreatiezonering op de Veluwe. Het zoneringsplan is na inspraakprocedures recent vastgesteld door Gedeputeerde Staten, waardoor ze nu voor de uitdaging staan om van planvorming naar uitvoering te gaan. Het plan geeft inzicht op de gewenste ontwikkelingen, waardoor er gezamenlijk toegewerkt kan worden naar de nieuw beoogde situatie.
De eerste dag van de studiereis werd afgesloten in Nunspeet, waarmee de hele Veluwe van zuid naar noord doorkruist werd. Het plan bestaat om bezoekerscentrum Nunspeet, inclusief parkeerterrein en dichtbijgelegen station, om te vormen tot een toegangspoort voor de Veluwe. Landschapsarchitect Rob Aben lichtte, samen met Adriana Stam (gemeente Nunspeet), dit plan toe. Er was aandacht voor de gedachte achter het ontwerp, de uitvoering samen met ondernemers en de financiering van deze gebiedsontwikkeling.
Dag 2: datavraagstukken rondom bezoekersmanagement
De tweede dag van de studiereis werd afgetrapt door Marieke Politiek (NBTC) die kort iets vertelde over de Landelijke Data Alliantie en over de kansen die er liggen om de natuursector hier beter bij te laten aansluiten. Hierna ging Eelco Thiellier (RoyalHaskoningDHV en projectleider van het Crowd Monitoring Systeem Amsterdam) met de aanwezigen in gesprek over het belang van data en wat belangrijk is bij het gebruik van data om beter zicht op bezoekersstromen te krijgen. Zo is het belangrijk om te voldoen aan de AVG middels een wettelijke grondslag. Daarnaast moet je continu toetsen of hetgeen je verzamelt nog voldoet. Als tip gaf Eelco tenslotte mee dat data kan helpen om alle betrokken stakeholders op hetzelfde kennis-niveau te brengen en te verbinden, maar dat data altijd duiding nodig heeft.
Vervolgens gaf Diana Korteweg Maris (HZ University / CELTH) een update over het gezamenlijke project van CELTH, Saxion en NBTC over ‘Waardevol toerisme is werken aan balans’. Centrale vraag binnen dit project, gefinancierd door het Data & Development Lab, is: hoe kunnen we ‘balans’ op een bestemming meten? Zij presenteerde de bevindingen (gebaseerd op vele nationale en internationale studies) tot nu toe. In de vierde en laatste fase van het project vindt een check plaats op eventuele gemiste informatie en de match met achterliggende beleidsvragen. Het project wordt naar verwachting afgerond in september.
Bezoekersmanagement op de Utrechtse Heuvelrug
Michiel van der Schaaf, RBT Heuvelrug & Vallei ontving de groep op. Op een zondag in april heeft hier een schouw van de recreatieve drukte plaatsgevonden door het Event Safety Institute (ESI). In Baarn presenteerde ESI de bevindingen van deze schouw en de aanbevelingen die ze op basis hiervan aan de gemeente Baarn hebben gedaan. Een van de belangrijkste aanbevelingen had betrekking op eigenaarschap. Zorg dat er iemand in het betreffende gebied is waarbij de verantwoordelijkheid voor het ondernemen van actie is belegd. Daarnaast is een gezamenlijke analyse van het gebied belangrijk. Bijvoorbeeld middels een Vlinderdasanalyse of het DIM-ICE-model. Hierdoor zorg je voor samenhang en een integrale aanpak. Op basis van de uitkomsten van de analyses en toetsing met data kunnen druktescenario’s worden opgesteld. Tijdens deze sessie deden de aanwezigen een eerste aanzet met behulp van het DIM-ICE-model voor hun eigen gebied.
De studiereis werd afgesloten met een presentatie van Marieke Rozier van Sweco namens het CROMAS (Crowd Management Systeem) consortium. Zij vertelde over een oplossing die piekdrukte op hotspots voorkomt.. De ketenoplossing kent drie aspecten: data aggregeren – drukte voorspellen – gedrag beïnvloeden. Het doel is om topdrukte te voorkomen door reizigers en bezoekers in tijd, locatie of modaliteit te spreiden.